Değişken Tanımlamaları ve Etkili Uygulama

Visual Basic for Applications (VBA), Office uygulamalarını otomatize etmek için kullanılan güçlü bir araçtır. Ancak, VBA'nın etkili kullanımı, değişken tanımlama ve kod yazım kurallarının iyi anlaşılmasını gerektirir. İşte VBA kodlama becerilerinizi geliştirmek için bazı temel ipuçları ve en iyi uygulamalar.

1. Option Explicit: Dikkatli Değişken Tanımlamasının Önemi

VBA'da Option Explicit, değişkenlerinizi önceden tanımlamanız gerektiğini belirtir. Bu ifade, kodunuzun başında yer alır ve herhangi bir değişken kullanılmadan önce tanımlanmasını zorunlu kılar. Örneğin, Dim i As Integer ifadesi, i değişkenini bir tamsayı olarak tanımlar. Option Explicit, bu tanımlamayı zorunlu hale getirir ve hafızanın daha verimli kullanılmasını sağlar ve kodunuzun daha anlaşılır olmasına katkıda bulunur.

2. Değişken Tanımlama Kuralları
Farklı terimler ve yöntemler kullanılıyor ama genel kullanım olarak değişkenleri genellikle Dim ile tanımlarız. Sayi% gibi kısaltmalar, Def ile başlayan tanımlamalar, Redim, Private, Public gibi farklı durumlar görülebilir. Biz genel kullanım üzerinde duracağız.

Değişkenlerinizi tanımlarken, her birini ayrı ayrı tanımlamanız önerilir. Örneğin:


Şu şekilde de olabilir :

Sık rastlanılan yanlış bir tanımlama örneği ise şöyledir:

3. Değişken İsimlendirme Teknikleri

Kodunuzun okunabilirliğini artırmak için anlamlı değişken isimleri kullanın. Değişken adlarınız, onların ne yaptığını açıkça yansıtmalıdır. Yukarıdaki örnekte verilen i, j, k değişken isimleri kötü birer örnektir. Kodu okuyanın anlayabileceği anlamlı isimler verilmelidir. Ayrıca değişken isimlerinin kolay olunması için iki popüler isimlendirme tekniği şunlardır:

• Camel Case: Örneğin, kucukHarfSayisi gibi, kelimelerin ilk harfi büyük yazılır.
• Snake Case: Örneğin, kucuk_harf_sayisi gibi, kelimeler alt çizgiyle ayrılır.

4. Türkçe Karakter ve Büyük-Küçük Harf Duyarlılığı

Değişken isimlerinde Türkçe karakterlerden kaçının. Ayrıca, Option Compare ifadesi büyük-küçük harf duyarlılığını ayarlar: Binary seçeneği duyarlılığı aktif ederken, Text seçeneği bunu devre dışı bırakır.

5. Veri Tipleri ve Kapladıkları Alan

VBA'da sık kullanılan veri tipleri ve hafızada kapladıkları alanlar şunlardır:

• String: 2 milyar karaktere kadar metinsel veri tutabilir. Hafıza kullanımı, karakter sayısı + 10 byte şeklindedir.
• Integer: -32.768 ile 32.767 arasında tamsayı değerler tutar. 2 byte yer kaplar.
• Long: Daha büyük tamsayı değerler için kullanılır. 4 byte yer kaplar.
• Double: Ondalıklı sayılar için kullanılır. 8 byte yer kaplar.
• Object: 4 byte yer kaplar. Dictionary, Collection, Ado elemanları, Klasör ve dosya işlemleri, Outlook, Word gibi uygulamalar tanımlanabilir.
• Variant: Genellikle tanımlama yapılmamış değişkenler için kullanılır. 16 byte yer kaplar ve kapladığı alan değerine göre artabilir.

6. Değişkenleri neden tanımlamalıyız?

Veri tipini belirlemediğimiz her bir değişken variant veri tipi olarak kabul edilir. Küçük ve basit dosyalarda önemsiz bir detay gözükür. Onbinlerce satırın, onlarca hatta yüzlerce sütunun olduğu verilerde karmaşık bir işlem yapılmak istendiğinde fark bariz şekilde ortaya çıkacaktır. Excel'de hafıza en önemli unsurdur. Variant hafızayı en fazla kullanan veri tipidir.

7. Hafızayı Temizleme

Gelişmiş yazılım dillerinde garbage collector bulunur. Belli aralıklarla hafızada işi bitip kullanılmayan nesneleri temizler. VBA'da işi biten nesneler ve değişkenler çalıştığınız süre boyunca hafızada yer kaplamaya devam eder. İşlemler bitince kodun sonunda değişken ve nesneleri temizlemek performansınıza olumlu etki edecektir.


Sonuç

VBA'da etkili ve verimli kod yazmak, değişken tanımlamalarının doğru yapılması, anlaşılır isimlendirmeler ve hafıza yönetimi gibi temel prensiplere bağlıdır. Bu kurallar, kodunuzun hem daha performanslı hem de daha okunabilir olmasını sağlar. Yeni başlayanlar için bu ilkeler, sağlam bir temel oluşturacaktır.