Sıfır Bazlı Bütçeleme, tüm harcamaların ve faaliyetlerin ilk kez yapılıyormuş gibi, yeniden ve baştan belirlemeyi öğretmektedir.
Nedir, Nasıl Yapılır?
(ZBB), tüm harcamaların ve faaliyetlerin ilk kez yapılıyormuş gibi, yeniden ve baştan belirlendiği bir bütçeleme tekniği ve sistemidir. Daha önceki faaliyetler ve harcamalar bu bütçe sisteminde dikkate alınmamaktadır. Bu yaklaşım, her bir harcama kaleminin ve faaliyetin sıfırdan gerekçelendirilmesini zorunlu kılmaktadır. Çünkü, yöneticiler neden belirli bir bütçeye ihtiyaç duyduklarını detaylı bir şekilde açıklamakla yükümlüdür. Böylece, gereksiz harcamalar ve verimsiz süreçler kolayca tespit edilerek ortadan kaldırılabilmektedir.
Amaçları Nelerdir
Aşağıdaki amaçlara ulaşmak için kullanılmaktadır.
- Kaynakların verimli kullanımını sağlamak. Sürdürülebilir bir büyüme için en kritik adımlardan biri, kaynakların verimli kullanımını sağlamaktır.
- Stratejik öncelikleri belirlemek. Etkili bir yönetim için doğru soruları sormak ve stratejik öncelikleri belirlemek büyük önem taşımaktadır.
- Harcamalarda şeffaflığı ve hesap verebilirliği artırmak. Kurumsal güvenin tesisi için en kritik konulardan biri, harcamalarda şeffaflığı ve hesap verebilirliği artırmaktır.
Bütçeleme Süreci
Bu süreç, aşağıdaki aşamalardan oluşmaktadır:
- Faaliyetlerin değerlendirilmesi: İlk olarak, tüm faaliyetler değerlendirilerek, her bir faaliyetin gerekliliği ve önceliği belirlenmektedir. Bu nedenle, her bir faaliyet için sıfırdan, ayrıntılı bir bütçe oluşturulmaktadır.
- Harcamaların belirlenmesi: Her bir faaliyet için gerekli olan harcamalar belirlenmektedir. Böylece, bu harcamalar her bir faaliyetin önemi ve faydasına göre detaylı gerekçelerle birlikte incelenmekte ve onay için sunulmaktadır.
- Bütçenin oluşturulması: Belirlenen harcamalar, mevcut kaynaklarla karşılaştırılarak, bütçe oluşturulmaktadır. Bu yüzden, belirlenen harcamalar mevcut kaynaklarla karşılaştırılarak bir bütçe oluşturulmaktadır. Böylece, bu bütçe her bir faaliyetin önceliğine göre kaynak dağılımını optimize etmeyi amaçlamaktadır.
Sıfır Bazlı Bütçeleme Avantajları
Aşağıdaki avantajlara sahiptir:
- Kaynakların verimli kullanımını sağlamaktadır. Her bir faaliyetin gerekliliğini ve önceliğini değerlendirmeye odaklanmaktadır. Bu sayede, gereksiz harcamalar azaltılarak, kaynakların verimli kullanımı sağlanmaktadır.
- Stratejik öncelikleri belirlemeye yardımcı olmaktadır. Faaliyetlerin önceliğini belirlemeye odaklanmaktadır. Bu sayede, kurumun stratejik hedeflerine uygun bir bütçe oluşturulabilmektedir.
- Harcamalarda şeffaflığı ve hesap verebilirliği arttırmaktadır. Tüm harcamaların gerekçesini ortaya koymaktadır. Bu sayede, harcamalarda şeffaflık ve hesap verebilirlik artmaktadır.
Dezavantajları
Aşağıdaki dezavantajlara sahiptir:
- Zorlayıcı olabilir. Tüm harcamaların yeniden değerlendirilmesini gerektirmektedir. Bu, zaman ve çaba gerektiren bir süreç olabilmektedir. Ancak, bu zorlu süreç sayesinde kurum içindeki gereksiz harcamalar ve verimsiz işleyiş net bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Böylece, her bütçe kalemi, stratejik hedeflere olan katkısına göre yeniden konumlandırılmaktadır. Ayrıca, daha disiplinli ve hedefe yönelik bir finansal yönetim anlayışının benimsenmesini sağlamaktadır.
- Yanlış kararlara yol açabilir. Geçmiş verileri dikkate almamaktadır. Bu nedenle, yanlış kararlara yol açabilmektedir.
Sıfır Bazlı Bütçeleme Uygulanması
Genellikle büyük işletmelerde ve kamu kurumlarında kullanılmaktadır. Ancak, küçük işletmeler ve kar amacı gütmeyen kuruluşlar da bütçelemeden faydalanabilmektedir.
Kaynakların verimli kullanımını sağlamak ve stratejik öncelikleri belirlemek için etkili bir bütçeleme tekniğidir. Ancak, uygulamadan önce, avantajları ve dezavantajları dikkatlice değerlendirilmelidir.
Sıfır Bazlı Bütçeleme dosyası, bu açıklamalara istinaden hazırlanan basit bir şablon niteliğindedir.
